Multipla skleroza (MS) je zastupljenija kod ženskog pola u odnosu na muškarce sa 3:1. Zbog toga je jedno od najčešćih dilema za pacijentkinje sa ovom dijagnozom: „Kako i da li se ostvariti kao majka?“
Poslednja naučna istraživanja ohrabruju žene sa MS-om na trudnoću uz poruku da ona ne utiče na progresiju MS-a. Važno je znati da MS ne utiče na mogućnost žena da ostane trudna, na fetalni razvoj kao ni na povećan rizik za prevremeni porođaj. MS nije povezana sa većom verovatnoćom spontanih pobačaja niti smrtnosti ploda. Ipak, neka istraživanja su pokazala da se bebe majki koje imaju MS rađaju sa nešto manjom dužinom i težinom na porođaju.
Kada govorimo o muškarcima koji imaju MS, sprovedena su istraživanja o uticaju bolesti na ishod trudnoće njihovih partnerki. Rezultati su pokazali da bolest oca nije uticala na trudnoću ili težinu porođaja. Takođe, ni trajanje bolesti oca, upotreba imunomodulatorne terapije i nivo onesposobljenosti nisu uticali na ishod trudnoće.
Jedno od čestih pitanja budućih roditelja je rizik pojave MS-a kod dece. Kako je MS složena bolest koja nastaje interakcijom faktora životne sredine, genetskih i epigenetskih mehanizama, bitno je naglasiti da MS nije nasledna bolest i da oko 80% pacijenata nema pozitivnu porodičnu anamnezu. Prema dosadašnjim podacima ukupan uticaj poznatih gen lokusa za razvoj MS-a iznosi 18-24%. U slučaju da oba roditelja boluju od MS-a, tada se rizik povećava na 30%.
U ne tako davnoj prošlosti, ženama sa MS-om se nije preporučivala trudnoća zbog opasnosti od pogoršanja bolesti, ali su studije pokazale da trudnoća kod žena sa MS-om ne utiče na ishod bolesti, dok po nekim istraživanjima čak deluje i povoljno na dogoročnu prognozu bolesti. Ova istraživanja se odnose na žene sa relapsno remitirajućim oblikom MS-a koje čine 87-97% svih trudnoća kod žena sa MS-om, dok o pacijentima sa progresivnom formom bolesti u ovom trenutku nema podataka.
U planiranju trudnoće:
- trebalo bi konsultovati neurologa oko eventualne promene ili korekcije terapije za MS, kao i dinamiku daljih kontrola
- neurolog će sigurno insistirati na proveri novoa vitamina D i započeti lečenje eventualnog nedostatka pre trudnoće
- izbegavajte loše životne stilove i navike – što je pravilo za sve žene bez obzira na postojanje MS-a
- upoznati ginekologa-akušera sa svojom osnovnom bolesti i preneti eventualne važne savete Vašeg neurologa
Kada je reč o anesteziji u toku porođaja, bilo da je opšta ili spinalna, kao i način porođaja, ona nema negativan efekat kod osoba sa MS-om. Sve ove odluke donose porodilja i njen ginekolog-akušer zajednički. Izuzetak su žene s teškim neurološkim deficitom i invaliditetom koje imaju slabost karličnih mišića, pa će se akušer najverovatnije odlučiti za porođaj carskim rezom.
Prvih tri do šest meseci nakon porođaja je period u kojem se aktivnost bolesti vraća na nivo pre trudnoće, povećava se klinička i MR aktivnost bolesti. Ova aktivnost MS-a se javlja zbog prestanka delovanja hormona trudnoće koji u toku perioda trudnoće drži bolest u veoma niskoj aktivnosti. Dokazano je i da dojenje može smanjiti aktivnost bolesti, dok neka istraživanja pokazuju da produženo dojenje (duže od 4 meseca) smanjuje rizik za razvoj MS-a kod dece majki koje imaju MS.
Sve je više podataka o uticaju lekova tokom trudnoće i dojenja nakon porođaja što će omogućiti u budućnosti bolje lečenje žena u toku i nakon trudnoće i omogućiti kontrolu aktivnosti MS-a bez obzira na životni period žene.
